tư duy đa chiều

Tư Duy Đa Chiều Tư duy đa chiều là một trong nhiều cuốn sách về kiến thức và kỹ năng tư duy phát minh sáng tạo của Edward de Bono. Cuốn sách tập trung chuyên sâu vào hai câu hỏi chính : TẠI SAO cần coi tư duy đa chiều như một kĩ năng không hề thiếu ? Thực hành tư duy đa chiều NHƯ THẾ NÀO để sáng tạo và tái cấu trúc cách nhìn sự vật? Tư duy đa chiều ban đầu chỉ là một quá trình sao chép sáng tạo, tức là sáng tạo với chính mình, nhưng thực chất là sao chép từ người khác, sử dụng lựa chọn và quan điểm của người khác. Bước tiếp theo của tư duy đa chiều là biểu hiện của quá trình thay đổi hệ NHỮNG TƯ DUY ĐA CHIỀU TRONG PHẬT GIÁO TK THÍCH ĐỒNG BỔN Chủ biên NHÀ XUẤT BẢN HỒNG ĐỨC MỤC LỤC Phạm Văn Nga Ph.D Đạo Phật Và Những Đóng Góp Cho Nhân Loại Và Dân Tộc (Thay Lời Phi Lộ) Nguyên Cẩn Vấn Đề Chống Đói Nghèo Dưới Lăng Kính Phật Giáo Thích Đồng Bổn Những Điều Cần Thiết Trong Việc Ứng Dụng Nghi Lễ Trong Phật Giáo Vu Gia Edward de Bono đã dành từng chương để nói về từng kỹ thuật thực hành tư duy đa chiều. Các kỹ thuật cơ bản như: tạo ra những lựa chọn thay thế, thách thức các giả định; trì hoãn đánh giá, thiết kế, tái cấu trúc mô hình sử dụng các kỹ thuật như phân tách, đảo ngược, suy luận loại suy, lựa chọn điểm thâm nhập và vùng chú ý, kích thích ngẫu nhiên, PO. Priere Pour Rencontrer Le Grand Amour. Bạn có thể sử dụng cuốn sách này cả ở nhà và ở trường học. Tại trường, quá trình giảng dạy thường tập trung vào tư duy chiều dọc vertical thinking truyền thống. Loại tư duy này hiệu quả nhưng không hoàn chỉnh. Nó cần được bổ sung những phẩm chất giúp sản sinh giải pháp của tư duy sáng tạo. Quá trình này đã được thực hiện ở một vài trường, sự sáng tạo bắt đầu xuất hiện nhưng vẫn hết sức mơ hồ. Không có một quy trình kỹ lưỡng và thực tiễn nào để tạo ra tư duy sáng tạo. Cuốn sách này sẽ thảo luận về tư duy đa chiều, quá trình sử dụng nó để tạo ra sự sáng tạo và tái cấu trúc cách nhìn nhận sự vật. Tư duy đa chiều là kỹ năng có thể học, thực hành và sử dụng, tương tự như kỹ năng toán học sách này có thể hữu dụng với các giáo viên – những người đang tìm kiếm các phương pháp thực tế để giảng dạy kiểu tư duy đang ngày càng trở nên quan trọng này. Cuốn sách sẽ chỉ ra những cơ hội chính thống để thực hành tư duy đa chiều, đồng thời giải thích cách thức vận hành của các quá trình liên quan. Giáo viên có thể sử dụng cuốn sách này để rèn luyện bản thân hoặc tốt hơn là sử dụng làm nền tảng cho những bài tập trên lớp của việc giới thiệu rộng rãi tư duy đa chiều trong trường học không thể diễn ra trong tương lai gần, nên các bậc phụ huynh không nên quá mong chờ vào điều đó. Phụ huynh có thể lựa chọn bổ sung những chỉ dẫn về tư duy đa chiều cho trẻ tại nhà, bên cạnh các bài học trên nhấn mạnh rằng hai lối tư duy này không đối lập nhau. Cả hai đều cần thiết. Tư duy chiều dọc cực kỳ hữu ích, tuy nhiên cũng cần bổ sung sự sáng tạo và hạn chế tính cứng nhắc của nó. Dù sớm hay muộn thì việc học tư duy đa chiều cũng sẽ diễn ra ở trường, nhưng cho đến lúc đó, việc học tại nhà là rất cần không nên đọc qua cuốn sách này một mạch mà nên đọc chậm rãi trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Vì lý do này, nhiều nguyên tắc được lặp lại xuyên suốt cuốn sách để củng cố chủ đề chính. Khi sử dụng cuốn sách này, bạn cần nhớ rằng việc thực hành còn quan trọng hơn rất nhiều so với việc chỉ hiểu bản chất của quá trình tư duy đa chiều.***Tư duy đa chiều có liên quan chặt chẽ tới cách nhìn nhận, sự sáng tạo và tính hài hước. Bốn quá trình này đều có cùng một nền tảng. Nhưng trong khi chúng ta không thể thay đổi nhiều cách nhìn nhận, sự sáng tạo và tính hài hước thì tư duy đa chiều là một quá trình chủ động. Luôn tồn tại một cách thức sử dụng tâm trí để tư duy logic – nhưng đó là một cách khác với cách chúng ta thường hóa có liên quan tới những ý tưởng đang dần ổn định. Giáo dục liên quan đến việc truyền đạt các ý tưởng đó. Cả hai đều liên quan đến việc cải thiện các ý tưởng bằng cách cập nhật chúng. Cách duy nhất để thay đổi các quan niệm là thông qua mâu thuẫn và mâu thuẫn vận hành theo hai cách. Cách thứ nhất, có một cuộc đụng độ trực diện giữa những ý tưởng đối lập. Trong hai ý tưởng, sẽ có một ý tưởng thực tế hơn ý tưởng còn lại và phải thay đổi. Cách thứ hai, tồn tại sự mâu thuẫn giữa thông tin mới và ý tưởng cũ, kết quả là ý tưởng cũ sẽ bị thay đổi. Đây là cách làm của khoa học, lĩnh vực luôn tìm cách tạo ra những thông tin mới để phá vỡ những ý tưởng cũ và kiến tạo những ý tưởng mới. Tuy nhiên, cách làm thứ hai không chỉ là phương pháp khoa học mà còn là cách mà con người thu nhận kiến dục dựa trên giả định an toàn rằng người học chỉ phải thu thập ngày càng nhiều thông tin, những thông tin này sẽ tự sắp xếp thành những ý tưởng hữu ích. Chúng ta đã phát triển các công cụ xử lý thông tin, ví dụ toán học để mở rộng thông tin, tư duy logic để tinh lọc thông pháp thay đổi ý tưởng bằng mâu thuẫn phát huy hiệu quả khi thông tin có thể được đánh giá khách quan. Nhưng phương pháp này vô hiệu khi thông tin mới chỉ được đánh giá dựa trên các ý tưởng cũ. Thay vì bị thay đổi, ý tưởng cũ sẽ được củng cố và trở nên cứng nhắc hơn bao giờ hiệu quả nhất để thay đổi ý tưởng cũ không đến từ bên ngoài – thông qua mâu thuẫn, mà đến từ bên trong – thông qua việc tái sắp xếp cách nhìn nhận những thông tin sẵn có. Cách nhìn là mấu chốt duy nhất để thay đổi các ý tưởng trong một tình huống tưởng tượng – khi thông tin không thể được đánh giá khách quan. Thậm chí khi thông tin có thể được đánh giá khách quan, hành động tái sắp xếp cách nhìn nhận thông tin cũng tạo nên một cú nhảy vọt. Điều giáo dục quan tâm không chỉ là việc thu thập thông tin mà còn là cách tốt nhất để sử dụng những thông tin đã thu các ý tưởng làm chủ thông tin thay vì phụ thuộc vào chúng, sự tiến bộ diễn ra rất nhanh chóng. Tuy nhiên chúng ta vẫn chưa phát triển các công cụ hữu ích để xử lý vấn đề cách nhìn nhận. Chúng ta chỉ thu thập thông tin và hy vọng đến một bước nào đó cách nhìn sẽ thay đổi. Tư duy đa chiều chính là một công cụ giúp thay đổi cách nhìn nhìn nhận, sự sáng tạo và tính hài hước rất khó nắm bắt vì tâm trí làm việc cực kỳ hiệu quả. Tâm trí vận hành để tạo ra những mô hình từ môi trường bên ngoài. Một khi các mô hình đã hình thành, chúng ta có thể nhận ra chúng, phản ứng trước chúng và sử dụng chúng. Khi các mô hình được sử dụng, chúng trở nên vững chắc hơn bao giờ thống hóa các mô hình là một cách rất hiệu quả để xử lý thông tin. Sau khi được thiết lập, các mô hình này sẽ hình thành một hệ thống mã hóa. Lợi ích của hệ thống mã hóa là thay vì phải thu thập tất cả thông tin, một người chỉ cần thu thập đủ thông tin để nhận diện mô hình mã hóa, điều này tương tự như tìm một cuốn sách thuộc một chủ đề nhất định trong thư viện bằng mã số trí được ví như một chiếc máy tính chuyên xử lý thông tin. Tuy nhiên, nó không phải là một chiếc máy tính thông thường mà là một môi trường đặc biệt cho phép thông tin tự sắp xếp vào các mô hình. Hệ thống ký ức tự sắp xếp, tự tối đa hóa này rất giỏi trong việc tạo ra các mô hình – đó chính là sự hiệu quả của tâm bên cạnh sự hữu ích tuyệt vời đó, hệ thống mô hình hóa vẫn có những hạn chế nhất định. Khi được hệ thống hóa, các mô hình dễ dàng kết hợp hay bổ sung cho nhau nhưng rất khó để tái cấu trúc vì chúng điều khiển sự chú ý. Cách nhìn nhận và tính hài hước đều cần quá trình tái cấu trúc mô hình. Sự sáng tạo cũng liên quan đến quá trình tái cấu trúc nhưng đặt trọng tâm lớn vào việc thoát ra khỏi những mô hình giới hạn. Tư duy đa chiều tập trung vào việc tái cấu trúc, thoát ly khỏi mô hình cũ và gợi mở các mô hình duy đa chiều có mối liên hệ chặt chẽ với sự sáng tạo. Trong khi sáng tạo nhấn mạnh vào kết quả thì tư duy đa chiều lại mô tả một quá trình. Chúng ta thường cảm thấy sự bí ẩn khi nói về tài năng và sự vô hình khi nói về sáng tạo, thường là khi nhắc đến sự sáng tạo trong các lĩnh vực nghệ thuật như cảm thụ thẩm mỹ, đồng cảm và năng khiếu biểu đạt. Nhưng sự sáng tạo bên ngoài lĩnh vực này không phải như vậy. Sáng tạo ngày càng được xem là một thành tố quan trọng cho sự thay đổi và phát triển. Nó dần được đánh giá cao hơn cả kiến thức và kỹ thuật vì cả hai yếu tố này ngày càng dễ đạt được. Để có thể sử dụng sự sáng tạo, chúng ta phải loại bỏ suy nghĩ thần bí về nó và coi nó như một cách thức sử dụng tâm trí – một cách xử lý thông tin. Tư duy đa chiều sẽ thảo luận về chủ đề duy đa chiều liên quan đến việc phát triển những ý tưởng mới. Thật kỳ cục khi nghĩ rằng các ý tưởng mới liên quan đến các sáng chế kỹ thuật. Sáng chế kỹ thuật chỉ là một phần nhỏ. Ý tưởng mới là các thay đổi hay tiến bộ từ khoa học tới nghệ thuật, từ chính trị đến hạnh phúc con duy đa chiều cũng liên quan đến việc phá vỡ nhà tù của các ý tưởng cũ kỹ. Nó tạo ra sự thay đổi trong thái độ và cách tiếp cận, từ đó dẫn đến việc nhìn những sự vật quen thuộc theo một cách khác. Giải phóng khỏi các ý tưởng cũ và kích thích các ý tưởng mới là hai mặt song song của tư duy đa duy đa chiều rất khác tư duy chiều dọc – kiểu tư duy truyền thống. Trong tư duy chiều dọc, chúng ta di chuyển từng bước và mỗi bước đều phải có cơ sở lý giải. Khác biệt giữa hai cách tư duy này rất rõ ràng. Ví dụ, trong tư duy đa chiều, chúng ta không chỉ đơn thuần sử dụng thông tin mà còn thu nhận những hiệu ứng từ việc sử dụng chúng. Trong tư duy đa chiều, chúng ta có thể phải sai ở một vài giai đoạn để đạt được một kết quả đúng; trong tư duy chiều dọc logic hay toán học điều này là bất khả thi. Trong tư duy đa chiều, chúng ta có thể chủ động tìm kiếm những thông tin không liên quan; còn trong tư duy chiều dọc, chúng ta chỉ tìm kiếm những gì có liên duy đa chiều không thay thế cho tư duy chiều dọc. Cả hai đều cần thiết và bổ sung cho nhau. Tư duy đa chiều giúp nảy sinh ý tưởng, tư duy chiều dọc mang tính chọn tư duy chiều dọc, chúng ta đi đến kết luận thông qua một chuỗi những bước đi có cơ sở. Vì tính hợp lý của những bước đó, chúng ta rất chắc chắn về tính chính xác của kết luận. Nhưng dù quy trình đó có chính xác đến đâu thì xuất phát điểm vẫn là lựa chọn cảm tính các khái niệm căn bản – hành động lựa chọn này thường có khuynh hướng phân chia rõ rệt và phân cực cao độ. Sau đó, tư duy chiều dọc sẽ làm việc dựa trên những khái niệm được tạo ra từ đây. Tư duy đa chiều cần thiết để xử lý các lựa chọn cảm tính nằm ngoài tầm với của tư duy chiều dọc. Tư duy đa chiều cũng kiềm chế sự kiêu ngạo của các kết luận cứng nhắc, dù nó được hình thành một cách vững chắc thế nào chăng duy đa chiều nâng cao hiệu quả của tư duy chiều dọc. Tư duy chiều dọc phát triển những ý tưởng được tạo ra bởi tư duy đa chiều. Bạn không thể khoan nhiều lỗ ở nhiều vị trí khác nhau bằng cách khoan sâu hơn một cái lỗ. Tư duy chiều dọc được sử dụng để khoan một cái lỗ sâu hơn. Tư duy đa chiều được sử dụng để khoan một cái lỗ ở vị trí quen chỉ đặt trọng tâm vào tư duy chiều dọc khiến cho việc giảng dạy tư duy đa chiều càng trở nên cần thiết. Chỉ sử dụng tư duy chiều dọc không những là chưa đầy đủ mà còn là mối nguy như tư duy logic, tư duy đa chiều là một cách thức sử dụng tâm trí. Nó là thói quen và thái độ của tâm trí. Có những kỹ thuật cụ thể có thể được sử dụng riêng cho từng loại tư duy. Cuốn sách này đặt trọng tâm nhất định vào một vài kỹ thuật không phải vì chúng là một phần quan trọng của tư duy đa chiều mà vì chúng có tính thực tế. Thiện chí và lý thuyết không đủ để phát triển kỹ năng tư duy đa chiều. Chúng ta cần một môi trường thực tế và cần những kỹ thuật hữu hình để thực hành. Từ việc hiểu và sử dụng thành thạo các kỹ thuật, tư duy đa chiều sẽ phát triển thành một thái độ của tâm trí. Chúng ta nên luyện tập cách sử dụng các kỹ thuật duy đa chiều không phải là hệ thống ma thuật mới. Không thiếu ví dụ về những người sử dụng tư duy đa chiều để đạt được thành quả. Có những người có khuynh hướng tư duy đa chiều một cách tự nhiên. Mục đích của cuốn sách này là cho bạn thấy rằng tư duy đa chiều là một phần rất căn bản của tư duy và ai cũng có thể phát triển kỹ năng này. Thay vì chỉ hy vọng có được cách nhìn nhận mới và sự sáng tạo, chúng ta có thể sử dụng tư duy đa chiều một cách chủ động và thực TẮTMục đích của tư duy là thu thập thông tin và sử dụng chúng tốt nhất có thể. Do đặc thù cơ chế vận hành của tâm trí trong việc tạo ra những mô hình khái niệm cố định, chúng ta không thể sử dụng những thông tin mới tốt nhất trừ khi sở hữu các phương tiện tái lập và cập nhật những mô hình cũ. Lối tư duy truyền thống dạy chúng ta cách tinh lọc các mô hình và xác lập giá trị của chúng. Nhưng chúng ta sẽ không thể tận dụng tối đa thông tin sẵn có nếu không biết cách tạo ra các mô hình mới và thoát khỏi sự kìm kẹp của những mô hình cũ. Tư duy chiều dọc liên quan đến việc cung cấp hay phát triển các mô hình khái niệm. Tư duy đa chiều thì liên quan đến việc tái cấu trúc những mô hình như vậy cách nhìn nhận và kích thích tạo ra những mô hình mới sáng tạo. Tư duy đa chiều và tư duy chiều dọc bổ sung cho nhau. Cả hai kỹ năng tư duy này đều cần thiết nhưng hiện nay, giáo dục chỉ nhấn mạnh vào tư duy chiều cần thiết của tư duy đa chiều được phát triển từ những giới hạn trong cách vận hành của tâm trí với vai trò của một hệ thống ký ức tự tối đa các bạn đón đọc Tư Duy Đa Chiều của tác giả Edward De Bono. Bạn có thể sử dụng cuốn sách này cả ở nhà và ở trường học. Tại trường, quá trình giảng dạy thường tập trung vào tư duy chiều dọc vertical thinking truyền thống. Loại tư duy này hiệu quả nhưng không hoàn chỉnh. Nó cần được bổ sung những phẩm chất giúp sản sinh giải pháp của tư duy sáng tạo. Quá trình này đã được thực hiện ở một vài trường, sự sáng tạo bắt đầu xuất hiện nhưng vẫn hết sức mơ hồ. Không có một quy trình kỹ lưỡng và thực tiễn nào để tạo ra tư duy sáng tạo. Cuốn sách này sẽ thảo luận về tư duy đa chiều, quá trình sử dụng nó để tạo ra sự sáng tạo và tái cấu trúc cách nhìn nhận sự vật. Tư duy đa chiều là kỹ năng có thể học, thực hành và sử dụng, tương tự như kỹ năng toán học vậy. Cuốn sách này có thể hữu dụng với các giáo viên – những người đang tìm kiếm các phương pháp thực tế để giảng dạy kiểu tư duy đang ngày càng trở nên quan trọng này. Cuốn sách sẽ chỉ ra những cơ hội chính thống để thực hành tư duy đa chiều, đồng thời giải thích cách thức vận hành của các quá trình liên quan. Giáo viên có thể sử dụng cuốn sách này để rèn luyện bản thân hoặc tốt hơn là sử dụng làm nền tảng cho những bài tập trên lớp của mình. Vì việc giới thiệu rộng rãi tư duy đa chiều trong trường học không thể diễn ra trong tương lai gần, nên các bậc phụ huynh không nên quá mong chờ vào điều đó. Phụ huynh có thể lựa chọn bổ sung những chỉ dẫn về tư duy đa chiều cho trẻ tại nhà, bên cạnh các bài học trên lớp. Cần nhấn mạnh rằng hai lối tư duy này không đối lập nhau. Cả hai đều cần thiết. Tư duy chiều dọc cực kỳ hữu ích, tuy nhiên cũng cần bổ sung sự sáng tạo và hạn chế tính cứng nhắc của nó. Dù sớm hay muộn thì việc học tư duy đa chiều cũng sẽ diễn ra ở trường, nhưng cho đến lúc đó, việc học tại nhà là rất cần thiết. Bạn không nên đọc qua cuốn sách này một mạch mà nên đọc chậm rãi trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Vì lý do này, nhiều nguyên tắc được lặp lại xuyên suốt cuốn sách để củng cố chủ đề chính. Khi sử dụng cuốn sách này, bạn cần nhớ rằng việc thực hành còn quan trọng hơn rất nhiều so với việc chỉ hiểu bản chất của quá trình tư duy đa chiều. *** Tư duy đa chiều có liên quan chặt chẽ tới cách nhìn nhận, sự sáng tạo và tính hài hước. Bốn quá trình này đều có cùng một nền tảng. Nhưng trong khi chúng ta không thể thay đổi nhiều cách nhìn nhận, sự sáng tạo và tính hài hước thì tư duy đa chiều là một quá trình chủ động. Luôn tồn tại một cách thức sử dụng tâm trí để tư duy logic – nhưng đó là một cách khác với cách chúng ta thường làm. Văn hóa có liên quan tới những ý tưởng đang dần ổn định. Giáo dục liên quan đến việc truyền đạt các ý tưởng đó. Cả hai đều liên quan đến việc cải thiện các ý tưởng bằng cách cập nhật chúng. Cách duy nhất để thay đổi các quan niệm là thông qua mâu thuẫn và mâu thuẫn vận hành theo hai cách. Cách thứ nhất, có một cuộc đụng độ trực diện giữa những ý tưởng đối lập. Trong hai ý tưởng, sẽ có một ý tưởng thực tế hơn ý tưởng còn lại và phải thay đổi. Cách thứ hai, tồn tại sự mâu thuẫn giữa thông tin mới và ý tưởng cũ, kết quả là ý tưởng cũ sẽ bị thay đổi. Đây là cách làm của khoa học, lĩnh vực luôn tìm cách tạo ra những thông tin mới để phá vỡ những ý tưởng cũ và kiến tạo những ý tưởng mới. Tuy nhiên, cách làm thứ hai không chỉ là phương pháp khoa học mà còn là cách mà con người thu nhận kiến thức. Giáo dục dựa trên giả định an toàn rằng người học chỉ phải thu thập ngày càng nhiều thông tin, những thông tin này sẽ tự sắp xếp thành những ý tưởng hữu ích. Chúng ta đã phát triển các công cụ xử lý thông tin, ví dụ toán học để mở rộng thông tin, tư duy logic để tinh lọc thông tin. Phương pháp thay đổi ý tưởng bằng mâu thuẫn phát huy hiệu quả khi thông tin có thể được đánh giá khách quan. Nhưng phương pháp này vô hiệu khi thông tin mới chỉ được đánh giá dựa trên các ý tưởng cũ. Thay vì bị thay đổi, ý tưởng cũ sẽ được củng cố và trở nên cứng nhắc hơn bao giờ hết. Cách hiệu quả nhất để thay đổi ý tưởng cũ không đến từ bên ngoài – thông qua mâu thuẫn, mà đến từ bên trong – thông qua việc tái sắp xếp cách nhìn nhận những thông tin sẵn có. Cách nhìn là mấu chốt duy nhất để thay đổi các ý tưởng trong một tình huống tưởng tượng – khi thông tin không thể được đánh giá khách quan. Thậm chí khi thông tin có thể được đánh giá khách quan, hành động tái sắp xếp cách nhìn nhận thông tin cũng tạo nên một cú nhảy vọt. Điều giáo dục quan tâm không chỉ là việc thu thập thông tin mà còn là cách tốt nhất để sử dụng những thông tin đã thu thập. Khi các ý tưởng làm chủ thông tin thay vì phụ thuộc vào chúng, sự tiến bộ diễn ra rất nhanh chóng. Tuy nhiên chúng ta vẫn chưa phát triển các công cụ hữu ích để xử lý vấn đề cách nhìn nhận. Chúng ta chỉ thu thập thông tin và hy vọng đến một bước nào đó cách nhìn sẽ thay đổi. Tư duy đa chiều chính là một công cụ giúp thay đổi cách nhìn nhận. Cách nhìn nhận, sự sáng tạo và tính hài hước rất khó nắm bắt vì tâm trí làm việc cực kỳ hiệu quả. Tâm trí vận hành để tạo ra những mô hình từ môi trường bên ngoài. Một khi các mô hình đã hình thành, chúng ta có thể nhận ra chúng, phản ứng trước chúng và sử dụng chúng. Khi các mô hình được sử dụng, chúng trở nên vững chắc hơn bao giờ hết. Hệ thống hóa các mô hình là một cách rất hiệu quả để xử lý thông tin. Sau khi được thiết lập, các mô hình này sẽ hình thành một hệ thống mã hóa. Lợi ích của hệ thống mã hóa là thay vì phải thu thập tất cả thông tin, một người chỉ cần thu thập đủ thông tin để nhận diện mô hình mã hóa, điều này tương tự như tìm một cuốn sách thuộc một chủ đề nhất định trong thư viện bằng mã số sách. Tâm trí được ví như một chiếc máy tính chuyên xử lý thông tin. Tuy nhiên, nó không phải là một chiếc máy tính thông thường mà là một môi trường đặc biệt cho phép thông tin tự sắp xếp vào các mô hình. Hệ thống ký ức tự sắp xếp, tự tối đa hóa này rất giỏi trong việc tạo ra các mô hình – đó chính là sự hiệu quả của tâm trí. Nhưng bên cạnh sự hữu ích tuyệt vời đó, hệ thống mô hình hóa vẫn có những hạn chế nhất định. Khi được hệ thống hóa, các mô hình dễ dàng kết hợp hay bổ sung cho nhau nhưng rất khó để tái cấu trúc vì chúng điều khiển sự chú ý. Cách nhìn nhận và tính hài hước đều cần quá trình tái cấu trúc mô hình. Sự sáng tạo cũng liên quan đến quá trình tái cấu trúc nhưng đặt trọng tâm lớn vào việc thoát ra khỏi những mô hình giới hạn. Tư duy đa chiều tập trung vào việc tái cấu trúc, thoát ly khỏi mô hình cũ và gợi mở các mô hình mới. Tư duy đa chiều có mối liên hệ chặt chẽ với sự sáng tạo. Trong khi sáng tạo nhấn mạnh vào kết quả thì tư duy đa chiều lại mô tả một quá trình. Chúng ta thường cảm thấy sự bí ẩn khi nói về tài năng và sự vô hình khi nói về sáng tạo, thường là khi nhắc đến sự sáng tạo trong các lĩnh vực nghệ thuật như cảm thụ thẩm mỹ, đồng cảm và năng khiếu biểu đạt. Nhưng sự sáng tạo bên ngoài lĩnh vực này không phải như vậy. Sáng tạo ngày càng được xem là một thành tố quan trọng cho sự thay đổi và phát triển. Nó dần được đánh giá cao hơn cả kiến thức và kỹ thuật vì cả hai yếu tố này ngày càng dễ đạt được. Để có thể sử dụng sự sáng tạo, chúng ta phải loại bỏ suy nghĩ thần bí về nó và coi nó như một cách thức sử dụng tâm trí – một cách xử lý thông tin. Tư duy đa chiều sẽ thảo luận về chủ đề này. Tư duy đa chiều liên quan đến việc phát triển những ý tưởng mới. Thật kỳ cục khi nghĩ rằng các ý tưởng mới liên quan đến các sáng chế kỹ thuật. Sáng chế kỹ thuật chỉ là một phần nhỏ. Ý tưởng mới là các thay đổi hay tiến bộ từ khoa học tới nghệ thuật, từ chính trị đến hạnh phúc con người. Tư duy đa chiều cũng liên quan đến việc phá vỡ nhà tù của các ý tưởng cũ kỹ. Nó tạo ra sự thay đổi trong thái độ và cách tiếp cận, từ đó dẫn đến việc nhìn những sự vật quen thuộc theo một cách khác. Giải phóng khỏi các ý tưởng cũ và kích thích các ý tưởng mới là hai mặt song song của tư duy đa chiều. Tư duy đa chiều rất khác tư duy chiều dọc – kiểu tư duy truyền thống. Trong tư duy chiều dọc, chúng ta di chuyển từng bước và mỗi bước đều phải có cơ sở lý giải. Khác biệt giữa hai cách tư duy này rất rõ ràng. Ví dụ, trong tư duy đa chiều, chúng ta không chỉ đơn thuần sử dụng thông tin mà còn thu nhận những hiệu ứng từ việc sử dụng chúng. Trong tư duy đa chiều, chúng ta có thể phải sai ở một vài giai đoạn để đạt được một kết quả đúng; trong tư duy chiều dọc logic hay toán học điều này là bất khả thi. Trong tư duy đa chiều, chúng ta có thể chủ động tìm kiếm những thông tin không liên quan; còn trong tư duy chiều dọc, chúng ta chỉ tìm kiếm những gì có liên quan. Tư duy đa chiều không thay thế cho tư duy chiều dọc. Cả hai đều cần thiết và bổ sung cho nhau. Tư duy đa chiều giúp nảy sinh ý tưởng, tư duy chiều dọc mang tính chọn lọc. Với tư duy chiều dọc, chúng ta đi đến kết luận thông qua một chuỗi những bước đi có cơ sở. Vì tính hợp lý của những bước đó, chúng ta rất chắc chắn về tính chính xác của kết luận. Nhưng dù quy trình đó có chính xác đến đâu thì xuất phát điểm vẫn là lựa chọn cảm tính các khái niệm căn bản – hành động lựa chọn này thường có khuynh hướng phân chia rõ rệt và phân cực cao độ. Sau đó, tư duy chiều dọc sẽ làm việc dựa trên những khái niệm được tạo ra từ đây. Tư duy đa chiều cần thiết để xử lý các lựa chọn cảm tính nằm ngoài tầm với của tư duy chiều dọc. Tư duy đa chiều cũng kiềm chế sự kiêu ngạo của các kết luận cứng nhắc, dù nó được hình thành một cách vững chắc thế nào chăng nữa. Tư duy đa chiều nâng cao hiệu quả của tư duy chiều dọc. Tư duy chiều dọc phát triển những ý tưởng được tạo ra bởi tư duy đa chiều. Bạn không thể khoan nhiều lỗ ở nhiều vị trí khác nhau bằng cách khoan sâu hơn một cái lỗ. Tư duy chiều dọc được sử dụng để khoan một cái lỗ sâu hơn. Tư duy đa chiều được sử dụng để khoan một cái lỗ ở vị trí khác. Thói quen chỉ đặt trọng tâm vào tư duy chiều dọc khiến cho việc giảng dạy tư duy đa chiều càng trở nên cần thiết. Chỉ sử dụng tư duy chiều dọc không những là chưa đầy đủ mà còn là mối nguy hiểm. Cũng như tư duy logic, tư duy đa chiều là một cách thức sử dụng tâm trí. Nó là thói quen và thái độ của tâm trí. Có những kỹ thuật cụ thể có thể được sử dụng riêng cho từng loại tư duy. Cuốn sách này đặt trọng tâm nhất định vào một vài kỹ thuật không phải vì chúng là một phần quan trọng của tư duy đa chiều mà vì chúng có tính thực tế. Thiện chí và lý thuyết không đủ để phát triển kỹ năng tư duy đa chiều. Chúng ta cần một môi trường thực tế và cần những kỹ thuật hữu hình để thực hành. Từ việc hiểu và sử dụng thành thạo các kỹ thuật, tư duy đa chiều sẽ phát triển thành một thái độ của tâm trí. Chúng ta nên luyện tập cách sử dụng các kỹ thuật này. Tư duy đa chiều không phải là hệ thống ma thuật mới. Không thiếu ví dụ về những người sử dụng tư duy đa chiều để đạt được thành quả. Có những người có khuynh hướng tư duy đa chiều một cách tự nhiên. Mục đích của cuốn sách này là cho bạn thấy rằng tư duy đa chiều là một phần rất căn bản của tư duy và ai cũng có thể phát triển kỹ năng này. Thay vì chỉ hy vọng có được cách nhìn nhận mới và sự sáng tạo, chúng ta có thể sử dụng tư duy đa chiều một cách chủ động và thực tế. TÓM TẮT Mục đích của tư duy là thu thập thông tin và sử dụng chúng tốt nhất có thể. Do đặc thù cơ chế vận hành của tâm trí trong việc tạo ra những mô hình khái niệm cố định, chúng ta không thể sử dụng những thông tin mới tốt nhất trừ khi sở hữu các phương tiện tái lập và cập nhật những mô hình cũ. Lối tư duy truyền thống dạy chúng ta cách tinh lọc các mô hình và xác lập giá trị của chúng. Nhưng chúng ta sẽ không thể tận dụng tối đa thông tin sẵn có nếu không biết cách tạo ra các mô hình mới và thoát khỏi sự kìm kẹp của những mô hình cũ. Tư duy chiều dọc liên quan đến việc cung cấp hay phát triển các mô hình khái niệm. Tư duy đa chiều thì liên quan đến việc tái cấu trúc những mô hình như vậy cách nhìn nhận và kích thích tạo ra những mô hình mới sáng tạo. Tư duy đa chiều và tư duy chiều dọc bổ sung cho nhau. Cả hai kỹ năng tư duy này đều cần thiết nhưng hiện nay, giáo dục chỉ nhấn mạnh vào tư duy chiều dọc. Sự cần thiết của tư duy đa chiều được phát triển từ những giới hạn trong cách vận hành của tâm trí với vai trò của một hệ thống ký ức tự tối đa hóa. Mời các bạn đón đọc Tư Duy Đa Chiều của tác giả Edward De Bono. Tư duy đa chiều tiếng anh là gì? Những điều bạn có thể chưa biết đến. ⇒ Xem thêm website về chủ đề giáo dục Tư duy đa chiều tiếng anh là “Multidimensional thinking” Ex He is a multidimensional thinker. Anh ta là người có tư duy đa chiều. People with multidimensional thinking are very intelligent people. Người có tư duy đa chiều là người rất thông minh. ⇒ Xem thêm website về chủ đề giáo dục Tư duy đa chiều là gì? Tư duy đa chiều là cách nghĩ đa chiều, phương pháp nghĩ cung cấp rất nhiều góc nhìn khác nhau về các vấn đề 1 cách bình tĩnh dưới nhiều góc độ, để thấy được mọi tác động của nó cả về lý thuyết lẫn thực tiễn xã hội. Mọi vấn đề đều có thể giải quyết Nếu như sử dụng cách thức suy nghĩ đa chiều. Bên cạnh đó, tư duy đa chiều còn phải có sự phân luồng hợp lý, minh bạch để cái nhìn luôn luôn được khách quan nhất có thể. Để có được tư duy đa chiều, không có còn cách thức nào khác là bạn phải rèn luyện, rèn luyện và rèn luyện. Lúc tư duy đa chiều, bạn sẽ có được ⇒ Xem thêm website về chủ đề giáo dục + các cách giúp phát triển nghĩ đa chiều + Tư duy phản biện và khái niệm logic trong lập luận + phương pháp phân tích vấn đề dựa trên sự kết hợp những phương pháp + Xác định những rào cản trong quá trình suy nghĩ Đặc điểm của tư duy đa chiều + Tư duy đa chiều có liên quan đến việc phát triển những ý tưởng mới. + Giải phóng khỏi các ý tưởng cũ và kích thích các ý tưởng mới là 2 mặt song song của tư duy đa chiều. + Tư duy đa chiều không có thay thế cho tư duy hàng học, cả 2 hỗ trợ và bổ sung cho nhau. + Tư duy hàng hóa dọc phát triển các ý tưởng được tạo ra bằng tư duy đa chiều. Do vậy mà tư duy đa chiều nâng cao hiệu quả của tư duy hàng hóa dọc. Các kỹ thuật căn bản được sử dụng trong tư duy đa chiều bao gồm tạo ra các lựa chọn thay thế, thách thức các giả định, trì hoãn đánh giá, thiết kế, tái cấu trúc mô hình dùng kỹ thuật như phân tách, đảo ngược…suy luận, lựa chọn điểm, vùng thâm nhập, vùng chú ý… ⇒ Xem thêm website về chủ đề giáo dục Mặc dù tư duy đa chiều nghe có phần trừu tượng nhưng nó xuất hiện ngay trên hệ thống sử dụng hình ảnh trực quan, tư liệu ngô ngữ, những dạng bài tập…nên đang dần thịnh hành hơn trong lao động, học tập… Đối tượng cần tư duy đa chiều Tư duy đa chiều có thể dùng cho tất cả mọi người, chỉ cần muốn rèn luyện để đổi thay, làm mới bản thân, độc nhất ý tưởng. Không chỉ áp dụng hiệu quả với các người tạo ra chiến lược hay làm việc về nghiên cứu và tăng trưởng, các người làm độc đáo cũng thường xuyên sử dụng tư duy này để vẽ ra cho mình chiến lược, thực hiện và thu về thành công. Bất kể bạn là nhà buôn bán, sinh viên, kỹ sư…khi đối diện với các xu hướng thay đổi nhanh chóng, sự cạnh tranh trong môi trường làm việc của bạn và những sự cố bất ngờ thì bạn sẽ cần đến tư duy đa chiều. Cảm ơn bạn đã xem hết bài viết này! ⇒ Xem thêm website về chủ đề giáo dục Bình luận Có một thực tế là trẻ nhỏ, học sinh ở Việt Nam ít khi được chú trọng giáo dục về tư duy. Điều này làm hạn chế rất nhiều khả năng sáng tạo của con người. Theo cách truyền thống, hoặc chúng ta bị nhồi nhét một tư duy cố hữu. Khá hơn chút thì có suy nghĩ mới nhưng chủ yếu vẫn phụ thuộc vào sự tác động bên ngoài nhất định. Edward De Bono là bậc thầy về tư duy, ông đã phát triển rất nhiều phương thức tư duy có ảnh hưởng đến nhiều người. Eccthai giới thiệu tới bạn đọc một trong những cuốn sách thành công của ông Tư Duy Đa Chiều. Cuốn sách có rất nhiều điều hữu ích để thay đổi tư duy người lớn và từ đó phát triển tư duy cho trẻ. Cùng tìm hiểu qua bài viết sau. Đặt mua Tư Duy Đa Chiều Trên TIKI So sánh giá rẻ nhất – giảm 35% Tóm tắt nội dung sách Tư Duy Đa Chiều Tư duy đa chiều là gì? Tư duy đa chiều là một kỹ năng sử dụng tâm trí của não bộ. Con người có thể nhìn nhận sự vật hiện tượng một cách bình tĩnh dưới nhiều góc độ. Từ lý thuyết tới thực tế và mọi luồng suy nghĩ để có cái nhìn khách quan và cặn kẽ nhất. Và sức mạnh lớn nhất của nó chính là tạo ra sự sáng tạo không giới hạn. Cuốn sách đi vào trả lời cho chúng ta hai câu hỏi quan trọng Tại sao cần coi tư duy đa chiều như một kĩ năng không thể thiếu? Thực hành như thế nào để sáng tạo và tái cấu trúc cách nhìn sự vật? Tầm quan trọng của Tư duy đa chiều Những chương đầu, tác giả dành để phân tích đối chiếu giữa Tư duy đa chiều và Tư duy chiều dọc thông thường. Giúp chúng ta hiểu rõ tính chất, đặc trưng, cách vận hành của từng loại tư duy. Cũng như mục đích, bản chất cơ bản và vai trò của loại tư duy này. Một số đặc điểm có thể kể ra như Bổ sung và hoàn thiện cho Tư duy chiều dọc Tư duy truyền thống Có mối liên hệ chặt chẽ với sự sáng tạo Sự thay đổi thái độ và cách tiếp nhận Giải phóng khỏi ý tưởng cũ và kích thích ý tưởng mới Kỹ thuật thực hành Tư duy đa chiều Các chương ở phần sau của cuốn sách, Edward De Bono dành từng chương để hướng dẫn kỹ thuật chi tiết như Tạo ra những lựa chọn thay thế Thách thức các giả định Trì hoãn đánh giá Thiết kế Tái cấu trúc mô hình sử dụng các kỹ thuật như phân tách, đảo ngược Suy luận loại suy Lựa chọn điểm thâm nhập và vùng chú ý Kích thích ngẫu nhiên … Thông điệp từ Edward de Bono qua cuốn sách Nếu như những lối tư duy truyền thống dạy chúng ta cách tinh lọc các thông tin và xác lập giá trị. Nhưng sẽ khó để tận dụng tối đa thông tin này mà không thoát được vòng kìm kẹp của nó. Tư duy đa chiều sẽ hỗ trợ sự tái nhìn nhận các khái niệm cũ, từ đó sáng tạo ra những điều mới mẻ. Không ít người sử dụng tư duy đa chiều đã đạt được thành quả lớn. Đọc sách Tư duy đa chiều giúp bạn trước hết thấy rằng nó là một phần căn bản của tư duy. Không phải điều gì mới mẻ, chỉ là bị che lấp và ai cũng có thể phát triển kỹ năng này. Cuốn sách dành cho ai? Bạn đang phát triển doanh nghiệp, muốn đổi mới và sáng tạo trong thương trường đầy khốc liệt. Bạn làm về giáo dục Bạn làm trong ngành sáng tạo, nghệ thuật… Có thể nói, trước hết Tư duy đa chiều dành cho những người muốn sáng tạo và thay đổi. Và hơn thế nữa, bởi nó là một phần của tâm trí, nên có lẽ ai cũng cần rèn luyện và áp dụng. Xem thêm Những cuốn sách hay về chủ đề Tư Duy giúp thay đổi bản thân Thông tin sách và tác giả Thông tin sách Tên sách Tư Duy Đa Chiều Phương Pháp Sáng Tạo Không Giới Hạn – Tên tiếng anh Lateral Thingking Creativity Step by Step Tác giả Edward De Bono Thể loại Phát triển bản thân – Kỹ năng tư duy Dịch giả Hải Yến Nhà xuất bản NXB Thế Giới Năm đầu tiên xuất bản 1967 Về tác giả Edward de Bono sinh năm 1933, tại Malta là bác sĩ, nhà tâm lý học, tác giả, nhà phát minh và tư vấn. Được mệnh danh là cha đẻ của “Tư duy về tư duy”, ông đã giảng dạy phương pháp tư duy của mình cho nhiều cơ quan chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức cá nhân trên toàn thế giới. Edward de Bono được xem là Kẻ thách thức lỗi tư duy truyền thống có từ thời bộ ba triết gia Hy Lạp cổ Plato, Socrates và Aristotle. Cha đẻ của những công cụ tư duy sáng tạo Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy tư duy song song, tư duy bên, trò chơi L, thuật ngữ Po, tư duy sáng tạo… Trong sự nghiệp của mình, ông đã viết khoảng 85 cuốn sách và được chuyển sang 46 ngôn ngữ. Trong đó chủ yếu là sách dạy về “cách tư duy đúng đắn” cho tất cả mọi người, đặc biệt là người lãnh đạo. Lời kết Bạn muốn thay đổi tư duy, bạn muốn điều hành cuộc sống và công việc theo hướng tích cực hơn thì đừng bỏ lỡ những cuốn sách hay của tác giả Edward de Bono. Và một trong số đó chắc chắn nên là kỹ năng Tư Duy Đa Chiều. Chúc bạn đọc sách vui vẻ! Tư duy đa chiều là cách suy nghĩ đưa ra nhiều góc nhìn khác nhau đối. Để hiểu rõ hơn về tư duy này, Mighty Math mời các bạn cùng tham khảo bài viết sau! Tư duy đa chiều là cách suy nghĩ đa chiều, là cách suy nghĩ bình tĩnh đưa ra nhiều góc nhìn khác nhau đối với các vấn đề từ nhiều góc độ, thấy được hết tác động của nó trong lý luận và thực tế xã hội. Để hiểu rõ hơn về tư duy này, Mighty Math mời các bạn cùng tham khảo những nội dung chính sau đây. 1. Tư duy đa chiều là gì? Tư duy đa chiều được hiểu đơn giản là cách bình tĩnh suy nghĩ hay đánh giá một sự vật, hiện tượng từ nhiều góc độ, nhiều luồng tư duy để thấy được hết tác động của nó về mặt lý luận và thực tiễn / sai, tốt / xấu, ... như thế nào. Từ đó sử dụng khả năng của mình để nhận định và đánh giá vấn đề một cách khách quan và thấu đáo nhất có thể. Ban đầu, tư duy nhiều chiều chỉ là một quá trình sao chép sáng tạo, tức là sáng tạo của chính mình, nhưng thực chất là sao chép từ người khác, sử dụng lựa chọn và quan điểm của người khác. Bước tiếp theo của tư duy phân kỳ là quá trình thay đổi hệ thống niềm tin cũ, thay đổi cách suy nghĩ mới hoặc tạo ra những cái mới. Đây là giai đoạn tự sáng tạo còn hay gọi là sáng tạo thực sự. 2. Đặc điểm tư duy đa chiều Loại đi những ý tưởng cũ và kích thích nên ý tưởng mới là hai khía cạnh song song của tư duy phân kỳ. Tư duy này không thể thay thế tư duy học thuật, cả hai bổ sung cho nhau Tư duy dọc phát triển những ý tưởng xuất hiện từ tư duy phân kỳ. Do đó, nâng cao tư duy dọc rất hiệu quả. Các kỹ thuật cơ bản được sử dụng trong tư duy phân kỳ gồm có tạo ra các lựa chọn thay thế, giả định thách thức, đánh giá chậm trễ, thiết kế và xây dựng lại mô hình bằng cách sử dụng phân tích, đảo ngược, lập luận, lựa chọn điểm, phân vùng vùng, khoảng chú ý, Tư duy này nghe có vẻ hơi trừu tượng nhưng hiện nay chúng đã xuất hiện trong các hệ thống sử dụng hình ảnh trực quan, các dạng bài tập, tài liệu ngôn ngữ, … ngày càng phổ biến trong công việc và học tập. Mọi người đều có thể sử dụng tư duy nhiều chiều và chỉ muốn thực hành thay đổi, làm mới bản thân và nảy sinh ý tưởng. Tư duy này liên quan đến việc phát triển ra những ý tưởng mới. Thật kỳ lạ khi nghĩ rằng những ý tưởng mới liên quan sẽ đi kèm với những phát minh công nghệ. Hoặc ý tưởng mới là những thay đổi hoặc tiến bộ từ khoa học đến nghệ thuật, từ chính trị cho đến hạnh phúc con người. Tư duy nhiều chiều cũng bao gồm việc thoát ra khỏi cái lồng của tư duy lỗi thời. Nó thay đổi thái độ và phương pháp, từ đó dẫn đến việc nhìn nhận những thứ quen thuộc theo một cách khác. 3. Tư duy đa chiều sử dụng khi nào tốt? Mọi người đều có thể sử dụng tư duy nhiều chiều, đơn giản chỉ để rèn luyện sự thay đổi, cập nhật bản thân và sáng tạo ý tưởng. Tư duy nhiều chiều không chỉ phù hợp với những người lập chiến lược hoặc làm việc trong bộ phận R&D, những người sáng tạo thường sử dụng tư duy này để phát triển chiến lược của riêng họ, thực hiện nó và thu về thành công. Mà nó còn phục vụ khả năng phân tích, suy nghĩ, đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề của con người. Dưới đây là một số tình huống mà tư nhiều đa chiều nên được áp dụng vào để mang lại hiệu quả tốt nhất. Đề ra kế hoạch dự phòng Trong tất cả các vấn đề, hãy luôn đảm bảo rằng bạn chủ động giải quyết chúng. Cần chuẩn bị kế hoạch cho tất cả các phương án ngay từ đầu. Tư duy nhiều chiều sẽ giúp con người luôn chủ động trong mọi tình huống. Ví dụ, khi kế hoạch A của bạn có vấn đề gì xảy ra, hãy bắt đầu kế hoạch B ngay lập tức. Tối ưu hóa các nguồn lực trước khi đưa ra quyết định Tối ưu hóa các nguồn lực trước khi đưa ra quyết định. Thông thường bạn nên cung cấp nhiều phương án. Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, cần phân tích thật kỹ những ưu và nhược điểm. Tránh đưa ra những quyết định vội vàng quá nhanh chóng, đặc biệt là những quyết định rất quan trọng. Sáng tạo mọi lúc Tư duy nhiều chiều cũng giảm bớt tính cứng nhắc, kiêu ngạo dù kết luận chắc chắn đến đâu. Từ nhỏ cho đến lớn, nếu bạn quan tâm đến việc theo dõi sự phát triển của cá nhân mình. Bạn sẽ nhận ra rằng niềm tin của bạn sẽ luôn thay đổi trước những sự vật, hiện tượng khác nhau. Một vài đều trong 10 năm trước bạn nghĩ một số điều là đúng, nhưng bây giờ bạn không nghĩ vậy. Hôm qua bạn tin là như vậy, nhưng ngày hôm sau nó sẽ khác. Hi vọng những thông tin mà Mighty Math chia sẻ về tư duy đa chiều là gì? đặc điểm & sử dụng khi nào tốt trên đây. Sẽ giúp bạn có những định hướng tốt và ngày càng phát triển bản thân hơn trong tương lai nhé. Chúc các bạn thành công!

tư duy đa chiều